Το κείμενο είναι του Dave Poole, από το Cienfuegos Press Anarchist Review No. 5, 1978 και η Μετάφραση-Απόδοση έγινε από τον Αναρχικό Πυρήνα ΞΑΝΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ
«Είναι προτιμότερο να πεθαίνεις ορθός από το να ζήσεις γονατιστός»
Ο Praxedis Gilberto Guerrero γεννήθηκε στις 28 Αυγούστου 1882 στο Los Altos de Ibarra, στην πολιτεία Guanajuanto και ήταν ο έκτος γιος μιας πολύ πλούσιας οικογένειας τσιφλικάδων. Αφού παρακολούθησε το δημοτικό και το γυμνάσιο στο Leon, πήγε στο San Luis Potosi στις αρχές του 1900. Εκεί εργάστηκε ως χειρωνακτικός εργάτης στην Cerrceria de San Luis και αργότερα στην Fundacion de Morales πριν να επιστρέψει στο Los Altos de Ibarra μερικούς μήνες αργότερα. Την επόμενη χρονιά, ίσως και αργότερα, βοήθησε τον πατέρα του στις οικογενειακές επιχειρήσεις, κάνοντας αρκετά ταξίδια σαν αντιπρόσωπός τους στο Puebla, στην Πόλη του Μεξικό και το Laredo.
Τo Μάιο του 1901 ο Πραξέντις έγινε δεκτός σαν ανταποκριτής στο περιοδικό του Filomeno Mata Diario del Hogar που ήταν ενάντια στον Diaz, δε γνωρίζουμε όμως αν ήταν δουλειά full time ή part time. Αργότερα την ίδια χρονιά εντάχθηκε στη Δεύτερη Εφεδρεία του στρατού, ανερχόμενος το Νοέμβριο του 1901 στο βαθμό του υπίλαρχου.
Μέχρι το 1903 άρχισε να ενδιαφέρεται για το Φιλελεύθερο κίνημα, που είχε ιδρυθεί 2 χρόνια πριν και στρεφόταν ενάντια στον Ντίαζ. Άρχισε να διαβάζει τις εκδόσεις τους, συγκεκριμένα το El Demofilo του Camillo Arriaga και το El Hijo del Ahuizote του Ricardo Flores Magon. Τον ίδιο καιρό άρχισε να διαβάζει τα έργα των Μπακούνιν, Κροπότκιν και Μαλατέστα, που τότε ήταν δύσκολο να τα βρει κανείς, αν και Η Κατάκτηση του Ψωμιού, του Κροπότκιν, είχε δημοσιευτεί σε μπροσούρα από το περιοδικό της αντιπολίτευσης Vespar, την προηγούμενη χρονιά.
Τον Απρίλιο του 1903 έπεσαν πυροβολισμοί από τους μπάτσους σε μια διαδήλωση 10.000 φιλελεύθερων στο Μοντερέι, του Nuero Leon, ενάντια στην επανεκλογή του Στρατηγού Bernardo Reves σαν κυβερνήτη της πολιτείας, με εντολή του ίδιου. Σκοτώθηκαν 15 διαδηλωτές και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν. Όταν έφτασε η είδηση της σφαγής στα αυτιά του Πραξέντις αυτός παραιτήθηκε από τη θέση του στο στρατό αηδιασμένος και επέστρεψε στη χασιέντα της οικογένειάς του στο Los Altos de Ibarra. Εργάστηκε εκεί σαν αγρότης μέχρι το Σεπτέμβριο του 1904 και, μαζί με τον Francisco Manrique και τον Μαnuel Vasquez, δυο συνάδελφους στη χασιέντα του πατέρα του, αποφάσισαν να φύγουν από το Μεξικό και να βρουν δουλειά στις ΗΠΑ.(1)
Διασχίζοντας τα σύνορα στο Ελ Πάσο, ο Πραξέντις και οι δύο σύντροφοί του έφτασαν στο Ντένβερ, του Κολοράντο, όπου αυτός και ο Manrique βρήκαν δουλειά στην εξορυκτική εταιρία The Colorado Supply Co. Στις αρχές του 1905 έφυγαν από το Ντένβερ και μετά από εργασία αρκετών εβδομάδων σαν υλοτόμοι στο El Dorado, της California, έφτασαν στο Σαν Φρανσίσκο το Μάρτιο. Εδώ ο Πραξέντις άρχισε να δημοσιεύει την Alba Roja (Κόκκινη Αυγή). Δυστυχώς δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό το περιοδικό καθώς δεν διασώθηκαν αντίτυπα, αλλά από τον τίτλο συμπεραίνουμε ότι ήταν επαναστατικής φύσης, πιθανότατα γραμμένο προς όφελος των Μεξικανών εργατών στις ΗΠΑ. Είτε πέτυχε είτε όχι, η Alba Roja σταμάτησε να εκδίδεται όταν ο Πραξέντις έφυγε από το Σαν Φρανσίσκο στα μέσα της χρονιάς και πορεύτηκε προς το Pueblo, της Arizona, όπου δούλεψε για κάποιο καιρό σε κάποιο ανθρακωρυχείο. Προς το τέλος του 1905 μετακινήθηκε ξανά, αυτή τη φορά στο Morenci, της Arizona, όπου βρήκε πιο μόνιμη δουλειά στη νεοϊδρυθείσα Detroit Copper Mining Co.
Την επόμενη χρονιά, το 1906, έγινε η πρώτη επαφή ανάμεσα στον Πραξέντις και την Junta Organizadora del Partido liberal Mexicano (PLM), όταν το Μάιο, ο Manuel Sarabia, αντιπροσωπεύοντας τη Junta, επισκέφτηκε τον Πραξέντις στο Morenci. Η Junta, που είχε σχηματιστεί την προηγούμενη χρονιά στο St. Louis του Missouri με πρωτοβουλία του Ricardo Flores Magon, στόχευε στο συντονισμό όλων των επαναστατικών δραστηριοτήτων ενάντια στο Ντίαζ τόσο από εξόριστες ομάδες στις ΗΠΑ όσο και από ομάδες μέσα στο ίδιο το Μεξικό και πιθανότατα ήξερε για τον Πραξέντις από την Κόκκινη Αυγή.
Τον επόμενο μήνα από την επίσκεψη του Sarabia στον Πραξέντις, ο τελευταίος ίδρυσε την ομάδα Obreros Libres (Ελεύθεροι Άνθρωποι), που αποτελούνταν από Μεξικανούς που δούλευαν στα ορυχεία του Morenci. Ο ίδιος ήταν ο πρόεδρος και ο Manuel Vasquez ο γραμματέας. Η ομάδα ήταν στην ουσία βοηθητική Junta (επιτροπή) στη Junta του Partido liberal Mexicano. Υπήρχαν τακτικές εισφορές και η ομάδα μπόρεσε να στέλνει λεφτά για να βοηθήσει τη βασική Junta στο St. Louis.
Το Σεπτέμβριο του 1906 η πρώτη εξέγερση εμπνευσμένη από το PLM έλαβε χώρα στο Μεξικό, αλλά λόγω ελλιπούς οργάνωσης και της διείσδυσης κυβερνητικών πρακτόρων στην ομάδα και στις δυο πλευρές των συνόρων, δεν έβγαλε πουθενά. Πολλά μέλη και οπαδοί του PLM συνελήφθησαν και στο Μεξικό και στις ΗΠΑ, ανάμεσά τους οι Juan Sarabia και Antonio I. Villarreal, ενώ ο Ricardo Flores Magon ίσα που γλύτωσε τη σύλληψη στο El Paso. Καταζητούμενος, με το ποσό της επικήρυξης να φτάνει τις 50.000 δολάρια, ο Magon πήγε στο Λος Άντζελες, της Καλιφόρνια, μέσω του Σακραμέντο και του Σαν Φρανσίσκο. Αργότερα ενώθηκε με τους Librado Rivera και Villarreal, επίσης καταζητούμενους, και ίδρυσαν τη Revolucion τον Ιούνιο του 1907, που την εξέδιδαν παράνομα.
Οι δραστηριότητες του Πραξέντις αυτή την περίοδο δεν είναι πολύ γνωστές. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μπορεί να ανέλαβε αρκετές αποστολές για τη Junta στο Μεξικό μετά την εξέγερση του 1906 αλλά δεν είναι σίγουρο. Πάντως τον Ιούνιο του 1907 πήγε στο Douglas της Arizona όπου δούλεψε στα ορυχεία της Copper Queen Co, και στις 29 αυτού του μήνα διορίστηκε Ειδικός Αντιπρόσωπος της Junta. Άρχισε επίσης τότε να γράφει άρθρα στη Revolucion.
Μετά τη σύλληψη των Ricardo Flores Magon, Villarreal και Rivera από τις αμερικανικές αρχές στις 23 Αυγούστου, με την ανακάλυψη του μέρους όπου κρύβονταν, ο Πραξέντις πήγε στο Λος Άντζελες όπου βοήθησε το Manuel Sarabia και τον Lazano Gutierrez de Lara στην έκδοση της Revolucion. Πάντως, το περιοδικό αναγκάστηκε να κλείσει από τις αμερικανικές αρχές τον Ιανουάριο του 1908 μετά τη σύλληψη του de Lara και μετά του Sarabia.
Στις 9/11/1907 ο Πραξέντις είχε την πρώτη του συνάντηση με το Ricardo Flores Magon, όταν επισκέφθηκε τα τρία φυλακισμένα μέλη της Junta στις φυλακές του Λος Άντζελες. Μετά τη συνάντηση ο Πραξέντις διορίστηκε δεύτερος γραμματέας της Junta.
Τώρα η δουλειά της οργάνωσης και συντονισμού των δραστηριοτήτων του PLM στις δύο πλευρές των συνόρων έπεσε στον Πραξέντις και στον νεότερο αδερφό του Magon, Ενρίκε, που είχε μόλις έρθει στο Λος Άντζελες από τη Νέα Υόρκη. Μετά την επίσημη καταστολή της Revolucion, ο Πραξέντις πήγε στο Ελ Πάσο του Τέξας, όπου ήρθε σε επαφή με διάφορες επαναστατικές ομάδες του PLM στην περιοχή. Επίσης επόπτευε την αποστολή χρημάτων και όπλων απ’ τα σύνορα σε ομάδες που δραστηριοποιούνταν στις βόρειες μεξικανικές πολιτείες της Coahuila και της Chihuahua.
Αυτό τον καιρό πεθαίνει ο πατέρας του, αφήνοντάς του ένα μερίδιο της οικογενειακής χασιέντας. Ο Πραξέντις αποποιείται την κληρονομιά.
Μετά από μήνες υπομονετικού σχεδιασμού, πλησίαζε ο καιρός για μια δεύτερη εξέγερση του PLM. Ένοπλες ομάδες και στις δυο πλευρές των συνόρων ετοιμάζονταν για δράση, όταν στις 18 Ιουνίου ήρθε η καταστροφή. Τα σπίτια αγωνιστών του PLM δέχτηκαν επιδρομή των μπάτσων στο Casas Grandes της Chihuahua μετά από πληροφορίες, που έδωσε στην αστυνομία ένας ρουφιάνος που είχε διεισδύσει στην ομάδα. Πέντε μέρες αργότερα, στις 23/6, οι Texas Rangers εισέβαλαν στο σπίτι του Prisciliano G. Silva στο El Paso και κατέσχεσαν 3000 γεμιστήρες και σημαντικά έγγραφα, μεταξύ άλλων ένα γράμμα του Ricardo Flores Magon που το έβγαλε από τη φυλακή η φίλη του Maria Talevera. Αυτό το γράμμα κατέγραφε πολλές ομάδες του PLM στο Μεξικό, που ήταν έτοιμες να εξεγερθούν. Οι αρχές των ΗΠΑ έδωσαν αμέσως αυτό το γράμμα στη μεξικανική δικτατορία και με αίτημά της ο Ricardo Flores Magon και οι δύο σύντροφοί του κρατήθηκαν σε καθεστώς έλλειψης επικοινωνίας στις φυλακές του Λος Άντζελες.
Παρ’ όλα αυτά, το πρώτο τμήμα του PLM διέσχισε τα σύνορα τη νύχτα της 24ης προς 25η και κατέλαβε με ευκολία την πόλη Viesca της Coahuila, με τους μπάτσους να προβάλλουν μικρή αντίσταση, κατά την οποία σκοτώνεται ένας μπάτσος και τραυματίζεται άλλος ένας, καθώς και ένας αντάρτης. Οι εξεγερμένοι τότε άνοιξαν τις φυλακές απελευθερώνοντας όσους ήταν μέσα. Πηγαίνοντας στη δημόσια πλατεία διάβασαν το μανιφέστο του PLM και δήλωσαν πως καταργείται η δικτατορία του Ντίαζ. Μετά απαλλοτριώθηκαν άλογα και χρήματα από το δημόσιο γραφείο για την επανάσταση. Όλα αυτά έγιναν χωρίς να πειραχτεί κανείς από τον πληθυσμό της πόλης. Δυστυχώς, αυτός ο μόλις απελευθερωμένος πληθυσμός πίστευε ότι οι εξεγερμένοι δεν ήταν μέλη του PLM, αλλά ληστές, κυρίως επειδή είχαν έρθει από τη μεριά των συνόρων των ΗΠΑ. Στο πρόσωπο της δημόσιας γνώμης οι εξεγερμένοι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να αποσυρθούν.(2)
Η εκκένωση της Viesca ήταν αναπόφευκτη, έγραψε ο Πραξέντις αργότερα. Οι εθελοντές της ελευθερίας βγήκαν μπροστά από τις θέσεις τους και αριστερά, ακολουθούμενοι από τα βλέμματα της αγάπης και της ελπίδας των προλετάριων γυναικών, των οποίων η συμπάθεια είχε αναζωογονηθεί από τις πράξεις αυτών που πραγματικά διατηρούσαν την ειρήνη και την τάξη και που με την θέλησή τους φορτώθηκαν το χαρακτηρισμό του ληστή.(3)
Αφού έφυγαν από την πόλη οι εξεγερμένοι διαλύθηκαν. Κάποιοι διέσχισαν τα σύνορα προς τις ΗΠΑ, και άλλοι ενώθηκαν με ενεργές ομάδες του PLM.
Την επόμενη μέρα, στην κραυγή: «Σύντροφοι, μπροστά! Για το θάνατο ή την κατάκτηση της Ελευθερίας!», μια ομάδα 40 ανδρών του PLM, με τον Πραξέντις, τον Benjamin Canales, τον Encamacion Guerra και τον Jesus M. Rangel, επιτέθηκαν στην πόλη Los Vecas (σημερινή Ciudad Acuna), στην Coahuila. Αν και η πόλη είχε μια φρουρά 100 ομοσπονδιακών, οι στρατιώτες, αντί να μείνουν στο στρατώνα τους, κρύφτηκαν στα σπίτια των κατοίκων για να τους εμποδίσουν να βοηθήσουν τους αντάρτες. Μετά από αιματηρές συμπλοκές κατά τις οποίες έμειναν μόνο 15 ομοσπονδιακοί, η πόλη τελικά κατελήφθη. Αλλά λόγω των μεγάλων απωλειών των ανταρτών αποφασίστηκε να εγκαταλειφθεί. Αυτή η υποχώρηση έγινε υπό την ηγεσία του τραυματισμένου Jesus M. Rangel. Το τίμημα της κατάληψης του Las Vacas ήταν πολύ βαρύ. Πολλοί μαχητές έχασαν τις ζωές τους, ανάμεσά τους ο Canales, που χάθηκε στην αρχική επίθεση, ο Nestor Lopez και ο Modesto G. Ramirez.(4)
Ο Πραξέντις γύρισε μετά στις ΗΠΑ και την 1 Ιουλίου, μαζί με τον Enrique Flores Magon, τον Jose Inez Salazar, τον Francisco Manrique και άλλους 7 συντρόφους γύρισαν πίσω στο Μεξικό και επιτέθηκαν στην πόλη Palomas της Chihuahua, αφού πρώτα έκοψαν τα τηλεγραφικά σύρματα της πόλης. Μετά έψαξαν τα σπίτια των κατοίκων για να αποφύγουν μια επανάληψη του Las Vacas, οι εξεγερμένοι τελικά βρήκαν μια δύναμη 25 στρατιωτών κρυμμένων στο στρατώνα τους. Η προσπάθειά τους να τους βγάλουν έξω αποκρούστηκε. Σ’ αυτή τη μάχη σκοτώθηκε ο Francisco Manrique, ενώ ο Praxedis και ένας άλλος σύντροφος τραυματίστηκαν.(5)
Επαναστατική δράση από άλλες ομάδες του PLM έλαβε χώρα σε άλλα σημεία της χώρας. Επίθεση έγινε στις πόλεις Matamoros, Tamulipas, αλλά δεν απέφερε τίποτα, αντίθετα με την εξέγερση μιας ομάδας του PLM στο Janos της Chihuahua. Στη Baja της California η πόλη Mexicali δέχτηκε επίθεση από μια μικρή ομάδα του PLM, που προχώρησαν προς την ενδοχώρα, ενώ μια εξέγερση Ινδιάνων Yaqui στο Sonora έγινε υπό τον Fernando Polamarez. Εξεγέρσεις που σκόπευαν να λάβουν χώρα σε άλλες πόλεις και περιοχές, δεν υλοποιήθηκαν ποτέ λόγω των μαζικών συλλήψεων των μαχητών από τη δικτατορία, αφού οι αρχές των ΗΠΑ της είχαν δώσει έγγραφα, που βρέθηκαν στην έφοδο στο σπίτι του Silva μια μέρα πριν την επανάσταση του PLM του 1908. Αν και δεν επιτεύχθηκε στρατιωτική επιτυχία ήταν ένας μεγάλης σημασίας προπομπός για την επανάσταση που ερχόταν…
Μετά την κακότυχη επίθεση στην Palomas ο Πραξέντις και ο Ενρίκε Φλόρες Μαγκόν πορεύτηκαν πεζή στο Ελ Πάσο μέσω του Θιουδάδ Γκουζόναν και του Θιουδάδ Χουάρεθ. Από το Ελ Πάσο πήγαν στο Αλμπουρκέρκι του Νέο Μεξικό, όπου ο Πραξέντις έμεινε μέχρι να θεραπευθούν οι πληγές από τα τραύματά του. Καθώς ανάρρωνε, έγραψε άρθρα για το Φιλελεύθερο περιοδικό «Reform, Libertad y Justicia» του Ώστιν Τέξας, υπό τον Antonio de P. Aranjo και τον Tomas Sarabia, αλλά ο Aranjo συνελήφθη από τις αρχές των ΗΠΑ και η έκδοση ανεστάλη.
Όταν θεραπεύτηκε, έφυγε από το Αλμπουρκέρκι και πήγε στο Ντάγκλας της Αριζόνα, ενώ ο Ενρίκε Φλόρες Μαγκόν πήγε στο Σαν Φρανσίσκο. Στο Ντάγκλας ήρθε σε επαφή με τον Jesus M. Rangel και άρχισε να σχεδιάζει μια τρίτη και ευτυχώς, αυτή τη φορά, επιτυχημένη εξέγερση. Μετά το Las Vecas ο Rangel ηγήθηκε μιας οπισθοχώρησης όταν τον Αύγουστο αυτός και μια μικρή ομάδα ανταρτών του PLM έστησαν ενέδρα σε μια φάλαγγα ομοσπονδιακών (federales) στη Σιέρρα ντελ Μπούρο, Coahuila, σκοτώνοντας 20 στρατιώτες.
Το Σεπτέμβριο ο Πραξέντις πήγε στο Ελ Πάσο όπου μπόρεσε να οργανώσει περισσότερες επαναστατικές ομάδες ενώ ο Rangel πήγε στην Οκλαχόμα για να συγκεντρώσει χρήματα για το σκοπό του PLM από Μεξικανούς ανθρακωρύχους.
Στις αρχές του 1909, σαν ειδικός αντιπρόσωπος της Junta, γύρισε τις κεντρικές και νότιες πολιτείες του Μεξικό, ερχόμενος σε επαφή με όσο πιο πολλές ενεργές ομάδες μπορούσε. Την ίδια στιγμή ο Hilario C. Salis και ο Candido Donato Padua οργάνωναν δραστηριότητες για το PLM στις πολιτείες Oaxaca, Padua και Tlaxcala. Και οι δύο ήταν βετεράνοι της εξέγερσης του 1906 και ο Padua, ο οποίος ήταν ο «Στρατιωτικός» διοικητής της περιοχής Vera Cruz για το PLM, είχε καταφέρει να κρατήσει μια ομάδα ενεργή εκείνο τον καιρό. Ο Πραξέντις μπόρεσε να κρατήσει επαφή με αυτούς τους δυο συντρόφους γραπτώς, χρησιμοποιώντας το κωδικό όνομα Nihil.
Γυρνώντας στις ΗΠΑ, στις αρχές του Μαρτίου ταξίδεψε μέσω του Κάνσας του Μιζούρι και το Ιλλινόις μαζεύοντας υποστηρικτές του PLM, από μέλη του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Τον Αύγουστο ήταν ξανά στο Ελ Πάσο, όπου συνεργάστηκε με τον Rangel και την Andrea Villarreal, την αδερφή του Antonio, που ήταν αφοσιωμένοι στην οργανωτική και προπαγανδιστική δουλειά εκεί. Την επόμενη μέρα από την άφιξη του Πραξέντις, όμως, ο Rangel συνελήφθη από τις αρχές των ΗΠΑ για «παραβίαση» των νόμων ουδετερότητας και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 18 μηνών. Μετά απ’ αυτό το πισωγύρισμα ο Πραξέντις πήγε στο νότιο Τέξας, όπου βρήκε δουλειά για κάποιο καιρό σε ένα πριονιστήριο, αφού η νομοθετική μηχανή των ΗΠΑ άρχισε να τον παρενοχλεί.
Η άφιξή του στο Ελ Πάσο συνέπεσε με την έκδοση του πρώτου τεύχους του «Punto Rojo», ενός επαναστατικού περιοδικού που σχεδίαζε μετά την ανάρρωσή του από το Palomas. Όπως τα περισσότερα Φιλελεύθερα περιοδικά στις ΗΠΑ, δέχτηκε την καταστολή από τις αρχές. Το «Punto Rojo» είχε τεράστια σημασία καθώς ήταν ένας από τους λίγους τρόπους που είχαν τα μέλη του PLM να κρατάνε επαφή με το κίνημα. Για το λίγο χρόνο που επιβίωσε το «Punto Rojo» πουλούσε 10.000 φύλλα σε κάθε τεύχος. Είναι άγνωστο πόσα φύλλα εξέδωσε, και δυστυχώς μόνο ορισμένα από τα άρθρα που έγραψε ο Πραξέντις γι’ αυτό το έντυπο, αναπαρήχθησαν σε ένα μικρό τόμο επιλεγμένων έργων που δημοσίευσε η «Grupo cultural Ricardo Flores Magon» στην Πόλη του Μεξικό το 1924 [6].
Σύντομα μετά την εμφάνιση του «Punto Rojo» αναγκάστηκε να φύγει από το Ελ Πάσο και το περιοδικό τότε διηύθυναν ένας αμερικανός σοσιαλιστής, ο William Lowe και δύο μεξικανοί, ο Clemente Garcia και ο Antonio Velaral.
Στις αρχές του 1910 ο Πραξέντις δούλευε στο Χιούστον, Τέξας, έως ότου αναγκάστηκε να μετακινηθεί στο Μπρίτζπορτ όπου δούλεψε σε ανθρακωρυχεία. Συνεισέφερε επίσης άρθρα στην «Evolucion Social», μια φιλελεύθερη εβδομαδιαία εφημερίδα στο Tohay. Στα τέλη Μαΐου οι αρχές έκλεισαν με βίαιο τρόπο την «Punto Rojo» και ένα μήνα αργότερα αναγκάστηκε να φύγει ξανά καθώς η δικτατορία του Ντίαζ τον επικήρυξε για 10.000 δολάρια.
Στις 3 Αυγούστου ο Ricardo Flores Magon, ο Antonio I. Villarreal και ο Librado Rivera απελευθερώθηκαν από τις φυλακές της Φλωρεντίας στην Αριζόνα, όπου εξέτισαν 18μηνη ποινή για τη φερόμενη «παραβίαση» των νόμων ουδετερότητας.
Πήγαν αμέσως στο Λος Άντζελες όπου τους υποδέχτηκαν στο σιδηροδρομικό σταθμό εκατοντάδες υποστηρικτές του PLM. Στα τέλη Αυγούστου ο Πραξέντις έφυγε από το Σαν Αντόνιο, όπου δούλευε στα εργοτάξια των σιδηροδρόμων και ενώθηκε με τον Ricardo Flores Magon στο Λος Άντζελες. Το Σεπτέμβρη η έκδοση της «Regeneracion» επαναλήφθηκε με τον Πραξέντις να είναι μέλος της συντακτικής ομάδας.
Με όλα τα μέλη της Junta τώρα μαζί, (εκτός από τον Juan Sarabia που ήταν φυλακισμένος στο Μεξικό), ετοιμάστηκαν τα σχέδια για μια τρίτη εξέγερση. Ήδη από τον Απρίλιο, η συνάντηση των «στρατιωτικών» ηγετών του PLM είχε αποφασίσει, ότι λόγω της γενικής αναταραχής στη χώρα, ο καιρός για επαναστατική δράση ήταν γόνιμος. Αυτή η άποψη ενδυναμώθηκε όταν το Μάρτιο 1500 ένοπλοι κατάδικοι/εργάτες κατέλαβαν το Vallaladolid του Yucatan για 4 μέρες και τον επόμενο μήνα άλλοι 300 κατέλαβαν το δημαρχείο του Bernardino Contla, Tlaxcala, στο όνομα του PLM και διαλύθηκαν μόνο όταν ένα απόσπασμα των federales κατέφθασε.
Καθώς ετοιμάζονται για την κοινωνική τους επανάσταση, τα μέλη της Junta βρέθηκαν κάπως προ εκπλήξεως όταν έμαθαν ότι ο Francisco O. Madero, ένας υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές που έγιναν τον προηγούμενο Ιούνιο (ο Madero συμμετείχε στο αντιπολιτευόμενο κόμμα και μετά την ήττα του κατηγόρησε τον Ντίαζ για νοθεία των εκλογών) σχεδίαζε μια εξέγερση για τις 20 Νοεμβρίου. Τα σχέδιά τους, όμως, δε θα υλοποιούνταν. Έτσι, ήρθαν σε επαφή με πολλές ομάδες του PLM στο Μεξικό ώστε η εξέγερσή τους να συμπέσει μ’ αυτή του Madero. Φρόντισαν να στείλουν και μια γενική εγκύκλιο στην οποία εξηγούσαν αρκετά καθαρά τον τρόπο με τον οποίο οι ομάδες θα δρούσαν προς τους υποστηρικτές του Madero.
«… Η Junta σας συμβουλεύει να εξεγερθείτε ένοπλα χρησιμοποιώντας το κίνημα του Madero, αλλά να μην ενωθείτε μ’ αυτό… να προσεγγίσετε όλους αυτούς που έχουν καλή πίστη και είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν. Προσπαθώντας ταυτόχρονα να αντιμετωπίσετε όλες τις τάσεις των Mαδερικών, έτσι ώστε η Επανάσταση να μπορεί να γίνει για το καλό του Μεξικανικού λαού, αντί για να εγκληματίσουν όσοι φιλοδοξούν να πάρουν την εξουσία…» [7]
Αυτές οι οδηγίες υπογράφηκαν από όλα τα μέλη της Junta.
Οι Μαδεριστές εξεγέρθηκαν την καθορισμένη μέρα αλλά ηττήθηκαν. Το PLM, τώρα, πέρασε στην επίθεση.
Στα τέλη Νοεμβρίου ο Πραξέντις έφυγε από το Λος Άντζελες για το Ελ Πάσο όπου συγκέντρωσε μια ομάδα 22 ανδρών, και τη νύχτα της 19ης Δεκεμβρίου πέρασε τα σύνορα προς την Chihuahua. Το σχέδιό του ήταν να καταλάβει διάφορες μικρές πόλεις στα βόρεια της πολιτείας και μετά να βαδίσει για την ομώνυμη πρωτεύουσα. Στις 22 Δεκεμβρίου οι εξεγερμένοι απαλλοτρίωσαν ένα τρένο που πήγαινε στο Ελ Πάσο, 20 χλμ. νότια του Θιουδάδ Χουάρεζ. Πήραν τη μηχανή και ένα αυτοκίνητο και πήγαν μέχρι το Γκούζμαν ανατινάζοντας γέφυρες και κόβοντας τηλεγραφικά καλώδια πίσω τους. Στο Ελ Σαμπενάλ ενώθηκαν μαζί τους άλλοι 25 αντάρτες. Εκείνη τη μέρα ο Πραξέντις μπόρεσε να στείλει μια αναφορά πίσω στη Junta στο Λος Άντζελες:
«Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε τίποτα νέο. Αλλά σήμερα ο Βορειοδυτικός Σιδηρόδρομος είναι χωρίς γέφυρες. Οι άνθρωποι έρχονται μαζί μας εθελοντικά, Guerrero». [8]
Στο Γκούζμαν οι εξεγερμένοι χωρίστηκαν σε δυο φάλαγγες. Ενω η μία, υπό τον Prisciliano G. Silva βάδισε προς τη Laguna de Santa Maria, η άλλη αποτελούμενη από 32 άνδρες υπό τον Πραξέντις βάδισε προς το Casas Grandes. Η πρόθεσή τους ήταν να καταλάβουν αυτή την πόλη αν και ήταν εγκαταλειμμένη, όταν ανακάλυψαν ότι κρυβόταν ένας στρατώνας με 450 federales. Προσπερνώντας το Casas Grandes επιτέθηκαν στην πόλη Janos στις 29 Δεκεμβρίου. Μετα από μια μακρά και αιματηρή μάχη οι εξεγερμένοι του PLM κατέλαβαν την πόλη, αλλά πριν εξουδετερώσουν το απόσπασμα των federales που στρατοπέδευε εκεί, αυτοί πρόλαβαν να ειδοποιήσουν τη φρουρά του Casas Grandes. Αμέσως μια μονάδα 150 federales μαζί με ένα απόσπασμα αγροτών στάλθηκαν στο Janos. Στη νυχτερινή μάχη, που ακολούθησε την άφιξή τους, ο Πραξέντις τραυματίστηκε θανάσιμα. Πέθανε στην ηλικία των 28.
Το Νοέμβριο του 1932 έγινε εκταφή των λειψάνων του που μεταφέρθηκαν στην πρωτεύουσα της πολιτείας Chihuahua, όπου και ενταφιάστηκαν με μεγαλοπρέπεια. Αυτό δεν έγινε για να τιμηθεί ένας αναρχικός, αλλά μόνο ένας «εθνικός ήρωας» από ένα αποκαλούμενο «επαναστατικό» καθεστώς που τότε, όπως και σήμερα, επιβάλλει στους αναρχικούς τα πιο άγρια βασανιστήρια και τους δολοφονεί.
Κι όμως, τα λόγια του Πραξέντις εξακολουθούν να δίνουν τον τόνο της αλήθειας απέναντι στις σπέκουλες των εξουσιαστών:
«Δεν είμαι απλά ένας πολιτικός εχθρός του Στρατηγού Ντίαζ. Είμαι αναρχικός. Δεν πολεμώ επειδή μισώ την κυβέρνηση, αλλά επειδή αγαπάω μια ελεύθερη ανθρωπότητα… αν σκότωνα τους ανθρώπους, η τυραννία θα στεκόταν ακόμα… είναι αυτή που πολεμάω… Η τυραννία είναι το λογικό αποτέλεσμα μιας κοινωνικής αρρώστιας, της οποίας η παρούσα θεραπεία είναι η Επανάσταση», (Praxedis Guerrero).
———————————————————–
1. Για περαιτέρω υλικό πάνω στο Ricardo Flores Magon και το Partido Liberal Mexicano στο άρθρο Ricardo Flores Magon and the Mexican Revolution στο Cienfuegos Press Anarchist Review No. 3 Vol. I και την εισαγωγή και το χρονικό στο «Land and Liberty», Anarchist Influences in the Mexican Revolution: Ricardo Flores Magon, Cienfuegos Press 1977.
2. Praxedis G. Guerrero, Episodes of the Revolution of 1908. Vieica, Regeneracion. September 24th, 1910.
3. ό.π.
4. Praxedis G. Guerrero, Episodes de la Revolucion de 1908 Las Vacas, Regeneracion, September 10th, 1910.
5. Praxedis G. Guerrero, Episodes of the Revolution of 1908. Palornas, Regeneracion, October 1st, 1910.
6. Praxedis G. Guerrero, Articulos lirerarios y de combate; pensamientos cron cas revolucioarias etc., Mexico D.F. 1924.
7. Circular dated November 16th 1910 q uoted ilZ 1).11. rle Santillan, Ricardo Flores Magorn. el apostal de la Revolucion social Alexicana. Mexico D.F. 1925.
8. Regeneracion, December 31st 1910. Morenci.
Από τη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 110, Νοέμβριος 2011
[Δημοσιεύτηκε στην αναρχική εφημερίδα ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φύλλα 109 και 110, Οκτώβριος 2011 και Νοέμβριος 2011]
